Ανοίγοντας τοv δρόμο για τον Αλιευτικό τουρισμό

Ο αλιευτικός τουρισμός μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν μια έννοια άγνωστη στη χώρα μας. Το 2015, η ελληνική κυβέρνηση θέσπισε κανόνες για την εφαρμογή του αλιευτικού τουρισμού προκειμένου να υποστηρίξει τους αλιείς να θέσουν τα σκάφη τους σε νέες χρήσεις, διαφοροποιώντας το εισόδημά τους και μειώνοντας παράλληλα την ποσότητα των αλιευμάτων. Αυτό αναμενόταν να προσφέρει μια λύση σε πολλούς αλιείς μικρής κλίμακας που επιδιώκουν να διατηρήσουν μια οικονομικά βιώσιμη δραστηριότητα. Μέχρι τότε, μια λύση επιβίωσης συχνά ήταν η ένταξη σε ευρωπαϊκά κονδύλια για να «διαλύσουν το σκάφος τους». Η διάλυση συνέβαλε στη μείωση της ικανότητας του εθνικού στόλου να αλιεύει, αλλά εξάλειψε επίσης την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που αντιπροσωπεύουν αυτά τα παραδοσιακά ξύλινα σκάφη.

Ωστόσο, η θεσμοθέτηση για τον τουρισμό δεν ήταν αρκετή. Η έλλειψη πληροφοριών, δεξιοτήτων και κινήτρων σήμαινε ότι λίγοι αλιείς άδραξαν αυτή την ευκαιρία. Ο αλιευτικός τουρισμός ήταν ακόμα ελάχιστα γνωστός στους επισκέπτες μιας περιοχής και για τους αλιείς που ξεκινούσαν αυτή τη νέα δραστηριότητα, σήμαινε μια απότομη διαφοροποίηση της καθημερινότητας. Ως κοινή πρόκληση σε όλη την Ελλάδα, 18 Ομάδες Τοπικής Δράσης Αλιείας συναντήθηκαν για να σχεδιάσουν ένα κοινό έργο για την ανάπτυξη του αλιευτικού τουρισμού ως νέας βιώσιμης τουριστικής δραστηριότητας. Για τον σκοπό αυτό, οι αλιείς έπρεπε να πεισθούν και να υποστηριχθούν για να ξεκινήσουν τέτοιες δραστηριότητες. Και έπρεπε να αναπτυχθεί η αγορά για τον Αλιευτικό Τουρισμό.

Στο πλαίσιο αυτό το κοινό έργο των 18 ΟΤΔΑ για τον αλιευτικό τουρισμό αναπτύχθηκε γύρω από συγκεκριμένες δραστηριότητες που μεταξύ άλλων περιλάμβαναν:

1. Οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των αλιέων και κάθε ΟΤΔΑ μέσω ενημερωτικών συναντήσεων και άτυπων συνομιλιών στους αλιευτικούς λιμένες. Οι ΟΤΔA μοίρασαν ενημερωτικά φυλλάδια για τον αλιευτικό τουρισμό και βοήθησαν τους αλιείς να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις γνώσεις και το ενδιαφέρον τους για τον αλιευτικό τουρισμό.
2. Ανταλλαγή και ανάλυση των πληροφοριών που συλλέχθηκαν από 256 ερωτηματολόγια, τα οποία συμπληρώθηκαν από τους αλιείς στις συνεργαζόμενες περιοχές και αφορούσαν στην καθημερινότητα των αλιέων, στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και λοιπά στατιστικά στοιχεία.
3. Διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο για 50 ψαράδες από αλιείς σε αλιείς στην Κεφαλονιά, ως περιοχή περίπτωση. Η πρώτη ημέρα κάλυψε την ενημέρωση σχετικά με τις διαδικασίες για την απόκτηση άδειας, τις αλλαγές που απαιτούνται για τα αλιευτικά σκάφη ώστε να πληρούν τις νομικές απαιτήσεις, πληροφορίες ασφαλείας, βασική λογιστική, μάρκετινγκ και χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η δεύτερη ημέρα περιέλαβε επίδειξη επί του σκάφους με αλιείς που δραστηριοποιούνται ήδη στον αλιευτικό τουρισμό.
4. Επίσκεψη βιωματικής μελέτης στην Ιταλία για 50 αλιείς και 40 στελέχη των ΟΤΔΑ προκειμένου να δουν τον τρόπο που ακολουθούν οι αλιείς της Σαρδηνίας, οι οποίοι έχουν πολύχρονη πείρα στον αλιευτικό τουρισμό.
5. Παραγωγή 63 σύντομων βίντεο προβολής του αλιευτικού τουρισμού πάνω σε αλιευτικά, από όλες τις συνεργαζόμενες περιοχές.
6. Ανάπτυξη μιας διαδικτυακής πλατφόρμας www.pescatourism.gr για την προώθηση του αλιευτικού τουρισμού με πρωταγωνιστές τους αλιείς, συμπεριλαμβανομένων ενός διαδραστικού χάρτη και βίντεο που αναδεικνύουν την αλιευτική παράδοση μέσα από διαφορετικούς τύπους αλιείας αλλά και δραστηριότητες μυδοκαλλιέργειας.
7. Ανοικτό συνέδριο παρουσίασης αποτελεσμάτων με τη συμμετοχή των θεσμικών φορέων της Κεντρικής Διοίκησης, των εταίρων του έργου, των αλιέων και των δημοσιογράφων με στόχο την προώθηση του αλιευτικού τουρισμού, την ανάδειξη των προκλήσεων και προτάσεων και τον προσδιορισμό των βημάτων της επόμενης μέρας.

Τα αποτελέσματα του έργου συνοψίζονται στα εξής:

1. Περισσότεροι από 450 αλιείς κινητοποιήθηκαν για να διερευνήσουν τον αλιευτικό τουρισμό ως μια νέα ευκαιρία.
2. Περισσότεροι από 100 αλιείς εκπαιδεύτηκαν στον αλιευτικό τουρισμό.
3. Από τον Σεπτέμβριο του 2023, 48 αλιείς έχουν λάβει μέτρα για την απόκτηση άδειας αλιευτικού τουρισμού και 157 αλιείς αναλαμβάνουν ήδη δραστηριότητες αλιευτικού τουρισμού (από 101 αλιείς που την ασκούσαν πριν από το έργο).
4. Αλιείς που συμμετέχουν στη δραστηριότητα μπορούν πλέον να ζουν σχεδόν αποκλειστικά από τον αλιευτικό τουρισμό κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο (ένα ταξίδι αλιευτικού τουρισμού αποφέρει περίπου 500 ευρώ την ημέρα).
5. Εξασφάλιση μειωμένης πίεσης στα τοπικά είδη ψαριών (ένας αλιέας με απλάδια δίχτυα τοποθετεί περίπου 0,5 χιλιόμετρα διχτυού για αλιευτικό τουρισμό, σε σύγκριση με περίπου 5 χιλιόμετρα διχτυού σε μια ημέρα επαγγελματικής αλιείας).
6. Διατήρηση των νέων στον αλιευτικό τομέα, των παραδοσιακών ξύλινων καϊκιών στις ελληνικές θάλασσες και της πολιτιστικής κληρονομιάς που αντιπροσωπεύουν, καθώς οι νέοι συμμετέχουν περισσότερο στην οικογενειακή επαγγελματική αλιεία, χάρη στις ευκολότερες συνθήκες εργασίας και στις καλύτερες αποδοχές.
7. Δικτύωση μεταξύ των αλιέων για τη διαχείριση θεμάτων που τους αφορούν.

Οι 18 Ομάδες Τοπικής Δράσης Αλιείας που συμμετείχαν στο έργο ήταν

Αναπτυξιακή Καβάλας (επικεφαλής εταίρος), Αναπτυξιακή Ηρακλείου, Αναπτυξιακή Πάρνωνα, Αναπτυξιακή Κυκλάδων, Αναπτυξιακή Ολυμπίας, Πιερική Αναπτυξιακή, Αναπτυξιακή Δωδεκανήσου, Αναπτυξιακή Ηπείρου, Δημοσυνεταιριστική Έβρος, Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης Χίου, Αχαΐα Αναπτυξιακή, Αναπτυξιακή Εύβοιας, η Κοινοπραξία των εταιριών «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΕΥΒΟΙΑΣ Α.Ε. και ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΕΕ ΟΤΑ», Αιτωλική Αναπτυξιακή, Αναπτυξιακή Νομού Θεσσαλονίκης Λαγκαδά – Βόλβης, Αναπτυξιακή Νομού Θεσσαλονίκης –  Χαλκηδόνος – Δέλτα και το Δίκτυο Συνεργασίας Δήμων ΠΕ Νήσων Αττικής.