Food Sabotage: Δολιοφθορά στις εταιρίες τροφίμων
22 Φεβρουαρίου, 2024Agrilearn με στόχο την έξυπνη γεωργία
5 Μαρτίου, 2024Σε πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο «Το LEADER και η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων διευκολύνουν μεν την τοπική συμμετοχή, τα πρόσθετα οφέλη όμως δεν αποδεικνύονται ακόμη επαρκώς» καταγράφονται ορισμένες καίριες διαπιστώσεις που αφορούν στην εφαρμογή των τοπικών προγραμμάτων.
Ειδικότερα σημειώνονται τα εξής:
I Η ΕΕ εισήγαγε το πρόγραμμα LEADER το 1991, ως πρωτοβουλία εκ των κάτω προς τα άνω για τη στήριξη της ανάπτυξης μειονεκτουσών αγροτικών περιοχών μέσω έργων που ανταποκρίνονταν στις τοπικές ανάγκες. Από το 2014, η ΕΕ χρησιμοποιεί την προσέγγιση LEADER (γνωστή ως τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων), προκειμένου να δημιουργήσει διάφορες ροές ενωσιακής χρηματοδότησης σε αγροτικές, αστικές και παράκτιες περιοχές.
II Το κύριο χαρακτηριστικό της προσέγγισης LEADER είναι η εφαρμογή συμμετοχικών μεθόδων εκ των κάτω προς τα άνω με σκοπό την εξασφάλιση της εμπλοκής των τοπικών κοινοτήτων στις διαδικασίες ανάπτυξης έργων και λήψης αποφάσεων. Οι δραστηριότητες τίθενται υπό τη διαχείριση των ομάδων τοπικής δράσης, που αποτελούνται από εταίρους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών. Κατά την περίοδο 2014-2020, η ΕΕ σχεδίαζε να παράσχει χρηματοδότηση ύψους έως και 9,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για το LEADER και την τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων.
III Η προσέγγιση LEADER συνεπάγεται πρόσθετο κόστος και κινδύνους σε σύγκριση με τα συνήθη (εκ των άνω προς τα κάτω) προγράμματα δαπανών της ΕΕ. Το πρόσθετο κόστος οφείλεται στη σύσταση και λειτουργία των διοικητικών δομών των ομάδων τοπικής δράσης. Επιπλέον κίνδυνοι δημιουργούνται από τις χρονοβόρες διαδικασίες, τις πρόσθετες διοικητικές απαιτήσεις για τους κυρίους των έργων και τις πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων.
IV Αυτό το πρόσθετο κόστος και οι κίνδυνοι δικαιολογούνται εν μέρει, εάν οι ομάδες τοπικής δράσης εξασφαλίζουν πρόσθετα οφέλη σε σύγκριση με τα συνήθη (εκ των άνω προς τα κάτω) προγράμματα δαπανών της ΕΕ. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής, τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν τη βελτίωση του κοινωνικού κεφαλαίου και της τοπικής διακυβέρνησης και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων των έργων.
V Με τον έλεγχό μας καλύψαμε την περίοδο χρηματοδότησης 2014-2020 της ΕΕ. Εξετάσαμε αν η προσέγγιση LEADER απέφερε οφέλη που δικαιολογούσαν το πρόσθετο κόστος και τους κινδύνους που αυτή συνεπαγόταν, ιδίως σε σύγκριση με τα συνήθη (εκ των άνω προς τα κάτω) προγράμματα δαπανών της ΕΕ. Για την αξιολόγηση αυτή, εξετάσαμε αν η προσέγγιση διευκόλυνε την τοπική συμμετοχή και αν είχε ως αποτέλεσμα έργα με αποδεδειγμένα οφέλη όσον αφορά την τοπική διακυβέρνηση, τη βελτίωση του κοινωνικού κεφαλαίου και τα ενισχυμένα αποτελέσματα. Ελέγξαμε επίσης κατά πόσον η εισαγωγή της νέας πολυταμειακής προσέγγισης είχε ως αποτέλεσμα τον καλύτερο συντονισμό της στήριξης της τοπικής ανάπτυξης.
VI Ο εν προκειμένω έλεγχος αποτελεί επίσης συνέχεια της ειδικής έκθεσής μας του 2010 σχετικά με το LEADER, στην οποία αξιολογήθηκε κατά πόσον η Επιτροπή αποκατέστησε τις αδυναμίες που είχαν εντοπιστεί. Με την παρούσα έκθεση, στόχος μας είναι να παράσχουμε διαφωτιστικά στοιχεία και έγκαιρες συστάσεις προς αξιοποίηση κατά την εν εξελίξει αξιολόγηση της προσέγγισης LEADER από την Επιτροπή.
VII Μία και πλέον δεκαετία μετά την ειδική έκθεσή μας του 2010 σχετικά με το LEADER, ο έλεγχός μας δείχνει ότι έχουν σημειωθεί βελτιώσεις σε ορισμένους τομείς και ότι η προσέγγιση LEADER διευκολύνει την τοπική συμμετοχή. Ωστόσο, ελάχιστα είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα οφέλη της προσέγγισης LEADER υπερτερούν του κόστους και των κινδύνων που αυτή συνεπάγεται.
VIII Ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη εφάρμοζαν κατάλληλες διαδικασίες για την επιλογή και την έγκριση των ομάδων τοπικής δράσης, ορισμένα άλλα εφάρμοζαν λιγότερο απαιτητικά πρότυπα ποιότητας κατά την επιλογή των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης. Διαπιστώσαμε ότι, σε ένα κράτος μέλος, η διαδικασία αυτή δεν περιλάμβανε ποιοτικά κριτήρια. Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων και έγκρισης έργων ήταν περίπλοκη (περιλάμβανε έως και οκτώ βήματα) και προέβλεπε πρόσθετες διοικητικές απαιτήσεις για τους κυρίους έργων σε σύγκριση με τα συνήθη προγράμματα δαπανών. Οι φορείς επιλογής των έργων δεν υπάγονταν πλέον σε κάποια δημόσια αρχή (όπως είχαμε διαπιστώσει το 2010), ωστόσο συχνά αυτά δεν ήταν αντιπροσωπευτικά της τοπικής κοινότητας ή δεν εξασφάλιζαν την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων.
IX Διαπιστώσαμε ότι οι ομάδες τοπικής δράσης επέλεγαν έργα που ήταν σύμφωνα με τους γενικούς στόχους που είχαν τεθεί στις στρατηγικές τους για την τοπική ανάπτυξη. Ορισμένα κράτη μέλη και ομάδες τοπικής δράσης χρησιμοποίησαν το LEADER για τη χρηματοδότηση των εκ του νόμου προβλεπόμενων καθηκόντων των εθνικών, περιφερειακών ή δημοτικών αρχών, ή άλλων δραστηριοτήτων για τις οποίες υπήρχαν άλλα ειδικά ενωσιακά και εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης.
X Ενώ δύο από τις έξι συστάσεις μας του 2010 είχαν ληφθεί υπόψη, διαπιστώσαμε ότι από το πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης της Επιτροπής δεν εξάγονται ακόμη στοιχεία που να αποδεικνύουν τα πρόσθετα οφέλη του LEADER. Στη γνωμοδότησή μας του 2018 σχετικά με τις προτάσεις της Επιτροπής για τη νέα κοινή γεωργική πολιτική, τονίσαμε ότι, κατά την αναθεώρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, η Επιτροπή οφείλει να ακολουθήσει την αρχή «πρώτα αξιολόγηση». Επί του παρόντος, η Επιτροπή αξιολογεί τα οφέλη του LEADER.
XI Δεδομένων του πρόσθετου κόστους και των κινδύνων σε σύγκριση με άλλα μοντέλα χρηματοδότησης και λόγω της συνεχιζόμενης απουσίας αποδεδειγμένων οφελών, συνιστούμε στην Επιτροπή να προβεί σε εκτίμηση του κόστους και των οφελών του LEADER και σε αξιολόγηση της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων.
Δείτε εδώ την πλήρη έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου